به نقل از «تسنیم»

تکیه تسنیم| ترسیم معشوق، جای توصیف معصوم را گرفته است!/ «پیچیده شمیمت همه جا ای تن بی سر» را برای امام حسین نسروده بودم! + فیلم

تاریخ انتشار: ۳۰ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۱۷۲۳۹۷

سعید بیابانکی معتقد است که وظیفه اصلی شعر آیینی بازگو کردن فضیلت‌های واقعی معصوم است و این اتفاق فراتر از توصیف زیبایی یا قدرت آنهاست. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سعید بیابانکی شاعر نام‌آشنا و برجسته کشور مهمان "تکیه تسنیم" در دهه اول ماه محرم بود. او در گفت‌وگو با تسنیم به ارزیابی وضعیت شعر آیینی پرداخت و به این سؤال پاسخ داد که آیا شعرهای آیینی خوب در هیئت‌ها و یا تولیدات عرصه موسیقی راه پیدا می‌کند یا خیر؟

در زیر این گفت‌وگو را از نظر می‌گذرانید:

تسنیم: عده‌ای از اهالی ادب و شاعران معتقدند که بخش زیادی از شعرهای سروده شده توسط شاعران آیینی کشور از کیفیت بالایی برخوردار نیستند و به همین دلیل ماندگار نمی‌شوند؛ در حقیقت اشعاری‌اند که تنها برای یک مراسم سروده شده، خوانده می‌شود و تمام.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این اوصاف؛ شما وضعیت شعر آیینی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟‌

شعر خوب داریم، اما تریبونی برای عرضه خیر!

بنده معتقدم که شعر آیینی خوب هنوز هم سروده می‌شود، اما شاید خوانده و یا شنیده نمی‌شود. علت این موضوع این است که مردم فکر می‌کنند شعر آیینی همان‌هایی است که مداحان و ذاکران می‌خوانند در صورتی که واقعاً این‌گونه نیست. به نظرم شعر آیینی خوب یک گونه مکتوب است که باید در کتاب‌ها چاپ شده و روی آن تحلیل شود و برهمین اساس، خوانندگان شعر و کتاب سراغش بروند. البته اگر ذاکران و مداحان نیز آن را خواندند، توفیقی برایشان است.

دو برنامه در کشور وجود داشت که منجر به معرفی شعرها و شاعران خوب می‌شد که البته یکی از آنها دیگر برگزار نمی‌شود. برنامه اول شب شعر عاشورا در شیراز است که بالغ بر 30 سال عمر دارد و مردمی است و برنامه دیگر کنگره شعر «میلاد آفتاب» است که 18 سال در خمینی‌شهر برگزار می‌شد. هر دو برنامه به ظهور و بروز شاعران خوب منجر می‌شد. در شرایطی که این برنامه‌ها کمرنگ و یا تعطیل شده است، این چنین احساس شود که شعر خوب نداریم. بنابراین شعر خوب داریم اما تریبونی برای عرضه وجود ندارد. برای مثال رسانه ملی به شعرهای خیلی از افراد نمی‌پردازد.

برای هر توانایی مسابقه در تلویزیون داریم، به غیر از شعرخوانی

چگونه است که برای هر توانایی خاص، مسابقه‌ای در تلویزیون داریم، اما برای شعرخوانی و به ویژه شعر آیینی چنین چیزی وجود ندارد؟ برای مثال برنامه‌هایی نظیر «کودک شو»، «بی‌نهایت شو» و ... داریم اما برای شعر آیینی چنین چیزی نداریم. اگر چنین برنامه‌هایی برگزار شود، قطعاً آثار خوب بیرون می‌آید. در حقیقت جای خالی رویدادی که بتواند انگیزه معنوی برای شاعران ایجاد کند، احساس می‌شود. برای مثال، دقت کنید که برنامه‌ای مثل «عصر جدید» تبدیل به جایی برای ظهور و بروز استعدادها شده است و باید در این زمینه به استعدادیابی در حوزه شعر نیز دقت شود.

بنده شخصاً بارها به مدیران تلویزیون و یا تهیه‌کنندگان طرح‌هایی داده‌ام اما خیلی جدی نمی‌گیرند. به صورت کلی شعر خیلی جدی گرفته نمی‌شود و به همین میزان هم احساس می‌کنیم که شعر خوب سروده نمی‌شود.

- به نظر شما چرا شعرهای خوب به هیئات و یا عرصه‌های موسیقی راه پیدا نمی‌کنند و به جای آن شعرهای ضعیف با مضامین غلط به این عرصه وارد می‌شوند؟

شاعر آیینی ‌از چه چیزی باید تأثیر بگیرد؟!

به نظرم آن چیزی که در مجالس باب شده این است که حرفی بزنیم که یا اغراق‌آمیز و یا خیلی تأثرآمیز باشد که به هر قیمتی مردم را به گریه بیندازد. این موضوع نه درست است و نه کسی بدان توصیه کرده است. یعنی تاکنون در روایتی نشنیده‌ام که بگوید «شعری خوب است که مردم را به گریه بیندازد»؛  اگر هم گفته شده دارای مبنای ذوقی است و نمی‌تواند معیار قرار گیرد. دقت داشته باشید که شاعر از همه چیز می‌تواند تأثیر بگیرد اما در این حوزه چون حوزه معرفتی و اعتقادی است به نظرم باید شاعر یا از احادیث تأثیر بگیرد، یا از خطبه‌ها و مقاتل و یا از آیات قرآن. این حوزه جایی نیست که شاعر بتواند از خودش حرفی اغراق‌آمیز را دربیاورد.

توصیف معشوق به جای توصیف معصوم نشسته است!

یکی از چیزهایی که می‌تواند مبنای ادبیات عاشورایی باشد، خطبه حضرت زینب و امام سجاد علیه السلام است. وقتی این خطبه‌ها را می‌خوانید آیا با اغراق و تضرع روبه‌رو می‌شوید؟ تماماً شکوه و بیدارگری است. بنده معتقدم که مبنای ادبیات عاشورایی همین دو خطبه است، اما شعر امروز ما از این مضامین و مفاهیم فاصله گرفته است. مثلاً فرض کنید که در شعر خود خطاب به معصوم بگویید که چه قدر زیبا و یا قدرتمند هستی، آیا این صفات برای معصوم فضلیت است؟ خیر. چرا که این ویژگی‌ها را افراد زیاد دیگری می‌توانند داشته باشند. وظیفه شعر بازگو کردن ویژگی‌هایی است که فضیلت واقعی معصوم به شمار می‌روند. متأسفانه توصیف معشوق به جای توصیف معصوم نشسته است که اصلاً شایسته نیست.

"تکیه تسنیم"| 4 ویژگی مهم که قرآن کریم برای شاعر اهل‌بیت معین کرده است/ رهبر انقلاب فعالیت کدام مؤسسه فرهنگی را تحسین کردند؟!+ فیلمتکیه تسنیم| واکنش محمود کریمی به شعری که توبه "حضرت حر" را عاشقانه توصیف کرد!/ صرافان: عاشورا، بزرگترین تابلوی عاشقانه عالم است + فیلمتکیه تسنیم| درد و دل‌های سوزناک دخترانه 3 ساله کربلا با پدر + فیلم

- یکی از جنبه‌های مهم در واقعه عاشورا، «عشق» است؛ عشق پدر به فرزند، مادر به فرزند و ... در بالاترین سطح دیده می‌شود و در افقی بالاتر شاهد عشق بنده به پروردگار هستیم. به نظر شما آیا این جنبه در اشعار آیینی ما مورد توجه قرار گرفته است؟ 

2 اَبَرشعر که تا ابد متر و معیار شعر آیینی است

دو شعر خوب که من اسم آنها را «اَبَرشعر» می‌گذارم داریم که تا ابد می‌توانند متر و معیار باشند. یکی از اینها 12 بند محتشم کاشانی است که در زمان صفویه سروده شده است. به نظرم در شعر محتشم اوج مرثیه را می‌بینیم و یکی از شاهکارهای مرثیه در شعر فارسی به شمار می‌رود. حال جالب است که این اَبَر شعر کمتر در مجالس خوانده می‌شود و تنها یکی دو مصرع از آن مشهور شده است.

در نقطه مقابل "گنجینه‌الاسرار" عمان سامانی را می‌بینیم که در زمان قاجاریه سروده شده و قالب مثنوی دارد. عمان سامانی تحت تأثیر مولانا است و خیلی‌ها وقتی گنیجنه الاسرار را می‌خوانند، احساس می‌کنند که مولانا آن را سروده است. در اشعار او بیشتر تغزل وجود دارد و فضای عاشقی را به وضوح می‌توان دید. برای مثال، در این کتاب مصرع «باز لیلی زد به گیسو شانه را» می‌بینید که در ابتدا فکر کنید که شعر عاشقانه می‌خوانید اما آرام آرام تبدیل به مرثیه می‌شود و یا گفت‌وگویی که میان امام حسین و حضرت زینب تصویر شده شاهکار است.

- در پایان، اگر خاطره‌ای دارید از خوانده شدن اشعارتان در جایی خاص که حس و حال خوبی برایتان ایجاد کرده است بفرمایید. 

شعری که با پای کلمات از تهران تا آلمان رفت!

یکی از خاطرات شیرینی که دارم به حدود 20 سال پیش بازمی‌گردد. در خیابان چهارباغ اصفهان و در کتابخانه امام صادق شب شعری برگزار می‌شد و من در آنجا شعر می‌خواندم. جلسه هم بسیار شلوغ بود و عده‌ای از مخاطبان بیرون بودند و از طریق پروژکتور برنامه را می‌دیدند. در آن جلسه این شعر را خواندم:

دشت می‌بلعید کم کم پیکر خورشید را
بر فراز نیزه می‌دیدم سر خورشید را

آسمان گو تا بشوید با گلاب اشک‌ها
گیسوان خفته در خاکستر خورشید را

نیمی از خورشید در سیلاب خون افتاده بود
کاروان می‌برد نیم دیگر خورشید را

 

بعد از اینکه جلسه تمام شد، آقایی آمد و به من گفت شما این شعر را می‌خواندید؟ پاسخ دادم بله. ادامه داد که من ساکن آلمانم و با این شعر بسیار خاطره دارم. 7-8 سال است که این شعر را در آلمان و در مسجدی که شیعیان در روز عاشورا جمع می‌شوند می‌خوانیم و با آن سینه می‌زنیم. اکنون از اینجا رد می‌شدم و شعرتان را شنیدم که توجهم جلب شد. با خودم گفتم شعر آیینی که بدون هیچ چشم‌داشتی سروده شده باشد، گاهی اوقات سر از آلمان درمی‌آورد. جایی که شاید خودتان نرفته باشید اما شعرتان به آنجا سفر می‌کند.

شعر مشهور سعید بیابانکی که برای امام حسین سروده نشده بود، اما صاحبش را پیدا کرد

خاطره دیگری که دارم مربوط به بیت مشهور «پیچیده شمیمت همه جا، ای تن بی سر/ چون شیشه عطری که درش وا شده باشد» است. به یاد دارم که این شعر را تازه سروده بودم و برای اینکه یادم نرود آن را در شبکه فیس‌بوک نوشتم. آن روزها موبایل هم نبود و برای دسترسی به فیس‌بوک فقط از طریق کامپیوتر می‌شد. چند روزی گذشت و دیگر دسترسی به اینترنت نداشتم. عصر جمعه بود که اخبار 20:30 را گوش می‌دادم و گوینده خبر وقتی می‌خواست خداحافظی کند ناگهان این بیت را خواند. بسیار تعجب کردم که این شعر چگونه به 20:30 راه یافته است؟ وقتی فردا به سرکار رفتم و کامپیوترم را باز کردم دیدم که این بیت تا چه اندازه به اشتراک گذاشته شده و بازخورد گرفته است. شاید بیش از 10-20 هزار بار لایک شده بود که در آن زمان عدد زیادی به شمار می‌رفت.

حال جالب است بدانید که این شعر را برای امام حسین نسروده بودم؛ نیتم شهیدی بود که سر نداشته است. خاطره‌ای را از او در یکی از روزنامه‌ها خوانده بودم و همین موضوع باعث شد که این بیت را بسرایم. در آن خاطره آمده بود که در زمان جنگ وقتی بچه‌ها می‌خواستند به خط بروند، فردی حضور داشته که پیشانی همه را می‌بوسیده اما اجازه نمی‌داد که هیچ کس پیشانی او را ببوسند. او شهید می‌شود و زمانی که پیکرش را برمی‌گردانند، دوستانش می‌گویند که اکنون بهترین زمان برای این است که پیشانی او را ببوسیم. وقتی سراغ پیکرش رفتند دیدند که او اصلاً سر ندارد! این خاطره عجیب را خواندم و می‌خواستم چیزی بگویم که از نظر مضمونی برای همیشه بماند. با این حال مردم برداشت عاشورایی از این شعر کردند و در نهایت یکی دو سال پیش تیتراژ سریال «مرضیه» شد.

اتفاق عجیب‌تر این است زمانی که ماجرای شهادت شهید حججی پیش آمد، این بیت دوباره همه جا نوشته و خوانده شد، چرا که به حال و هوای او هم بسیار نزدیک بود. هنوز پیکر ایشان را بازنگردانده بودند که شب شعری برایش برگزار کردند. من در آنجا این شعر را خواندم در حالی که پدر ایشان نیز در آنجا حضور داشت. بعد از شعرخوانی، پدرش من را دید و گفت شعر بسیار زیبایی را سرودید.

فکر می‌کنم خود شهید را هم یکبار دیده بودم. چند سال پیش در نمایشگاه کتاب، انتشارات شهید کاظمی حضور داشت. عده‌ای از کارکنان آن سراغ من آمدند و گفتند به غرفه ما هم سری بزنید. دیدم همشهری هستیم و سراغشان رفتم. دیدم که پسر جوانی در آنجا نشسته و خیلی ما را تحویل گرفت. وقتی که ایشان شهید شد، مسئول انتشارات به من گفت که همان پسر جوان، شهید حججی بود. به نظرم این بیت صاحبان خودش را پیدا کرد.

گفت‌وگو از: علیرضا رحیم بصیری

انتهای پیام/ 

سعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعرسعید بیابانکی شاعر

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سیاسی سیاست ایران نظامی دفاعی امنیتی گزارش و تحلیل سیاسی مجلس و دولت امام و رهبری ورزشی فوتبال ایران فوتبال جهان والیبال بسکتبال هندبال کشتی و وزنه برداری ورزش های رزمی ورزش زنان ورزش جهان رشته های ورزشی بین الملل دیپلماسی ایران آسیای غربی افغانستان آمریکا اروپا آسیا اقیانوسیه پاکستان و هند ترکیه و اوراسیا آفریقا بیداری اسلامی اقتصادی اقتصاد ایران پول ارز بانک خودرو صنعت و تجارت نفت و انرژی فناوری اطلاعات اینترنت موبایل کار آفرینی و اشتغال راه و مسکن هواشناسی بازار سهام بورس کشاورزی اقتصاد جهان اجتماعی پزشکی رسانه طب سنتی خانواده و جوانان تهران فرهنگیان و مدارس پلیس حقوقی و قضایی علم و تکنولوژی محیط زیست سفر حوادث آسیب های اجتماعی فرهنگی ادبیات و نشر رادیو و تلویزیون دین قرآن و اندیشه سینما و تئاتر فرهنگ حماسه و مقاومت موسیقی و تجسمی استانها آذربایجان شرقی آذربایجان غربی اردبیل اصفهان البرز ایلام بوشهر استان تهران چهارمحال و بختیاری خراسان جنوبی خراسان رضوی خراسان شمالی خوزستان زنجان سمنان سیستان و بلوچستان فارس قزوین قم کاشان کردستان کرمان کرمانشاه کهگیلویه و بویراحمد گلستان گیلان لرس سعید بیابانکی شاعر امام حسین برای مثال سروده شده شعر آیینی شعر خوب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۱۷۲۳۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تبدیل شدن به شریک تجاری جدید نفتی با تکیه بر عرضه نفت به پالایشگاه های کوچک و سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی

در حالی که ما طی سال گذشته میلادی برای فروش نفت و گاز خود با تحریم مواجه بودیم، صندوق بین المللی پول در جدیدترین گزارشش از سلسله گزارش های چشم انداز اقتصادی جهان که هر سه ماه یکبار منتشر می کند، از رشد ۵.۴ درصدی اقتصاد کشورمان خبر داد. ما در حالی این رشد اقتصادی را رقم زدیم که بسیاری از کشورهای دنیا سال خوبی را پشت سر نگذاشتند و رشد اقتصادی بالایی نداشتند. در این سال، اقتصادهای منطقه خاورمیانه به طور متوسط رشد ۲ درصدی داشتند و عربستان با رشد منفی ۱.۱ درصدی مواجه شد.

دولت سیزدهم برای تولید و فروش نفت و گاز کشور به سیاست های خاصی روی آورد. استفاده از تمام ظرفیت ها برای فروش منابع، افزایش تعاملات با کشورهای خریدار و استفاده از توان دانش بنیانی کشور از جمله سیاست هایی بود که به اجرا گذاشته شد. به زعم کارشناسان، این سیاست ها بود که در نهایت نتیجه داد و زمینه ساز رشد اقتصادی کشور شد.  به زعم بسیاری، رشد اقتصادی 5.4 درصدی کشورمان بر اثر سیاست گذاری های صحیح و اتکا به خود به دست آمد.

نظرات ایمان زنگنه، عضو انجمن اقتصاددانان ایران و استاد دانشگاه را در ادامه در خصوص فروش نفت و گاز کشورمان در شرایط تحریمی در ادامه می خوانید. زنگنه در خصوص رشد اقتصادی 5.4 درصدی کشور طی سال گذشته میلادی که صندوق بین المللی پول در آخرین گزارشش به آن اشاره داشت، تصریح کرد: بخش نفت همواره یکی از حوزه های پیشران در اقتصاد کشور ما بوده است. به تبع این بخش رشد اقتصادی را شاهد هستیم. تولید ثروت از حوزه نفت باعث شده است که بخش های دیگر نیز رشد را تجربه کنند.

وی ادامه داد: این که در شرایط تحریم توانسته ایم میزان فروش نفت و گاز خود را به دوران غیرتحریمی نزدیک کنیم، اهمیت بالایی دارد. دیپلماسی فعالی که دولت به اجرا گذاشت، در موفقیت ما برای فروش نفت موثر بود. این دیپلماسی در نهایت طرف مقابل را به این نتیجه رساند که تا حدی از سخت گیری هایش در تحریم ها بکاهد. تمام این مسائل، به افزایش فروش نفت و گاز کشور منجر شد.

این عضو انجمن اقتصاددانان ایران خاطرنشان کرد: باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که فروش نفت و دسترسی به منابع مالی آن دو موضوع متفاوت هستند. ما در بخش فروش نفت موفقیت داشته ایم و توانسته ایم به طرق مختلف در شرایط تحریم نفت خود را به فروش برسانیم.

زنگنه در خصوص سیاست گذاری های دولت سیزدهم مبنی بر فروش نفت به مینی ریفاینری ها در شرق آسیا و سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی خاطرنشان کرد: من این طور همکاری ها را مثبت ارزیابی می کنم. واقعیت این است که ما در گذشته تجربه موفقی در زمینه فروش نفت از طریق دستگاه ها و افراد نداشتیم. حالا با اعمال روش هایی مانند سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی موفقیت بیشتری در فروش نفت کسب کرده ایم.

این استاد اقتصاد در دانشگاه خاطرنشان کرد: اقداماتی که در زمینه فروش نفت و گاز انجام داده ایم و موفقیت هایی که کسب کرده ایم، شرط لازم برای رشد اقتصادی کشور هستند. باید در بخش های دیگر نیز به همین ترتیب با دیپلماسی موفق به توسعه و رشد اقتصادی بریم. عرضه نفت به پالایشگاه های کوچک و سهامداری در پالایشگاه های فراسرزمینی به نحوی بازارسازی برای فروش نفت ماست و باعث می شود به عنوان شریک تجاری برای کشور هدف مطرح شویم که این موضوع رشد اقتصادی و همچنین توسعه تجارت نفت خام را به همراه داشته است.

زهرا طوسی